Hidrojen Dağıtım

Günümüzde hidrojenin taşınması için öne çıkan çözümler sıkıştırılmış gaz veya sıvı formda araç ile taşıma veya sıkıştırılmış gaz olarak boru hattı yoluyla taşıma olarak bulunmaktadır. Hidrojen taşınmasında kullanılacak yöntem taşınacak hidrojen miktarına, gidilecek mesafeye ve yönteme göre ortaya çıkan maliyete göre belirlenir.

Az miktarda H2 dağıtımında basınçlı silindirde gaz halinde kamyonla taşıma tercih edilmektedir. Ancak daha büyük miktarlar için bu yöntem nispeten pahalıdır. Daha uzun mesafelerde daha büyük hacimler için sıvı hidrojen taşımacılığı tercih edilir. Çok büyük miktarlarda hidrojen taşıması için ise boru hattı ağı uygun bir seçenek olarak görülür.

BORU HATTI İLE DAĞITIM

Boru hattı ağı, hidrojenin enerji taşıyıcısı olarak kapsamlı ve büyük ölçekli kullanımı açısından büyük potansiyele sahiptir.

Hidrojenin boru hatları ile taşınmasındaki başlıca teknik zorluk hidrojenin malzemeye girmesi ve difüzyonunun bir sonucu olarak metallerin gevrekleşmesi ve kırılgan hale gelmesidir.

Hidrojeni boru hatlarıyla taşımanın bir diğer yolu mevcut doğal gaz boru hattına enjekte etmektir. Mevcut durumda birçok ülke doğal gaz hattına hidrojen enjekte edilmesi konusunu araştırmaktadır. Uzunlukları göz önüne alındığında, birçok sanayi ülkesindeki büyük gaz şebekeleri önemli miktarda hidrojen depolayabilir ve taşıyabilir. Doğal gaz boru hattıyla taşınan hidrojenin doğal gaz/hidrojen karışımından geri alınması için BASINÇ SALINIMLI ADSORSİYON, MEMBRAN PROSESLERİ ve ELEKTROKİMYASAL GAZ AYIRIMI gibi farklı yöntemler vardır.

SIVI HİDROJEN

 &

SIVI ORGANİK H₂ TAŞIYICILARI

Hidrojenin sıvılaştırılarak veya amonyak, metilsiklohekzan vb kimyasallara dönüştürülerek deniz yolu ile taşınması mümkündür.

Sıvı organik hidrojen taşıyıcılar, katalizör vasıtasıyla hidrojeni tutabilen ve bırakabilen, hidrojenasyon ve dehidrojenasyon işlemlerini döngüsel olarak gerçekleştirebilen, sıvı veya düşük erime sıcaklığına sahip katı fazdaki organik bileşiklerdir. Sıvı organik hidrojen taşıyıcılar, hidrojen taşıma ve depolama hususunda yüksek basınçta sıkıştırma, sıvılaştırma ve emilim/soğurma gibi tekniklerle beraber son zamanlarda ilgi çekmeye başlamış bir teknolojidir.

Sıvı organik hidrojen taşıyıcılar, katalizör vasıtasıyla hidrojeni tutabilen ve bırakabilen, hidrojenasyon ve dehidrojenasyon işlemlerini döngüsel olarak gerçekleştirebilen, sıvı veya düşük erime sıcaklığına sahip katı fazdaki organik bileşiklerdir. Sıvı organik hidrojen taşıyıcılar, hidrojen taşıma ve depolama hususunda yüksek basınçta sıkıştırma, sıvılaştırma ve emilim/soğurma gibi tekniklerle beraber son zamanlarda ilgi çekmeye başlamış bir teknolojidir.

AMONYAK 

&

YEŞİL AMONYAK

 Elektrolizden elde edilen hidrojenin havadaki nitrojen ile birleştirilmesi Haber-Bosch işlemi yoluyla yeşil amonyak üretir. Hidrojen, yaklaşık %20'lik bir enerji kaybıyla amonyağa dönüştürülürse, daha sonra mütevazı basınç ve sıcaklıklarda sıvı olarak depolanır ya da dağıtılabilir. Bu nedenle, amonyak dönüşümü yoluyla temiz hidrojen, karada ve özellikle denizde uzun mesafelerde ağır yüklerin taşınması için akülere göre kaçınılmaz bir avantaja sahiptir.

Hidrojen depolama ve nakliye amaçlarıyla amonyağa dönüştürülebilir. Fosil yakıtlardan daha fazla alana ihtiyaç duymasına rağmen, amonyak hidrojenden daha yoğun enerjiye sahiptir ve şimdiden dünyanın her yerine gemilerle taşınmaktadır. Navlun için kullanılanlar gibi daha büyük gemiler için, amonyak gibi hidrojenden türetilen Metanol gibi sentetik yakıtların kullanımı son zamanlarda uygun bir seçenek olarak ortaya çıkar. Amonyak doğrudan yakılabilir ve yakıt olarak kullanılabilir.

HİDROJEN DOLUM İSTASYONLARI

Hidrojen dolum istasyonları, ülkelerin hidrojen altyapılarının gelişmesine önemli bir katkı sağlamakta ve sayıları son yıllarda artan bir ivme ile tüm dünyada çoğalmaktadır.

Türkiye’de ilk hidrojen dolum istasyonu İstanbul’da Feshane Kültür Merkezi otoparkında 2012 yılı sonunda hizmete açılmıştır. Günde 25 aracı doldurma kapasitesine sahip tesis, şu anda aktif halde değildir.

Hidrojen Dolum İstasyonu, taşıma ile gelen ya da yerinde üretilen Hidrojen için Orta ve Yüksek Basınç Depolama Tankları, hızlı dolum için Soğutma Sistemleri, Yüksek Basınç H2 Kompresör ve Boosterları arayüz Dispenserleri ve nozzle başta olmak üzere, pnomatik ve solenoid vanalar, manuel vanalar, check valfler, akış kontrol sayaçları, basınç kontrol ve sensörleri, gaz ve sıvı pompaları, filtreler, hidrojen chiller ve bileşenleri, alev ve hidrojen detektörleri, taşıma ve tahliye hatları, bağlantı elemanları, otomasyon sistemi ve bileşenleri, elektrik ve sinyal hatları olmak üzere yüzlerce parçanın bileşiminden oluşur. Bileşenlerin pek çoğu ATEX özelliğine sahiptir. Entegrasyon uluslararası standartlarda belirtilen şartlarda Hidrojen Uzmanlarınca yapılmalıdır.

H2 DAĞITIMINDA TEKSIS tarafından

SIVI ya da BASINÇLI TANK ile taşıma yapan araçlara KOMPOZİT TANKLAR ,

Boru Hatlarına ENJEKSİYON,

BASINÇ SALINIMLI ADSORSİYON GAZ H₂ AYIRIMI,

MEMBRAN PROSESLERİ GAZ H₂ AYIRIMI,

ELEKTROKİMYASAL GAZ H₂ AYIRIMI, 

H₂ SIVILAŞTIRMA,

YEŞİL AMONYAK ÜRETİMİ,

HİDROJEN DOLUM İSTASYONU kurulumu,

H₂ İSTASYON BİLEŞEN tedariki

yapılmaktadır.